2–4 yaş dönemi çocukların gelişimi

[Yagmurum_]

2- 4 yaşında çocuk gelişimini hakkında bilgiler - sosyal gelişimleri - dil gelişimi
2–4 yaş dönemi çocukların zihinsel gelişimleri




Uzman Psikolog Füsun Budak
2-4 yaş arası çocukların genel özelliklerini anlatıyor:
"İsviçreli Psikolog Jean Piaget'e göre bu yaş dönemi
farklı bir evreye tekabül ediyor." diyor ve devam ediyor:

İşlem Öncesi Dönem (2–6 yaş arası): Bu dönemi de iki ayrı dönemde ele alabiliriz.

Sembolik-kavram öncesi dönem (2-4 yaş arası): Bu dönemde
çocuğunuz sembolik düşünmeye geçer ve dil
yeteneği gelişir. Kullandığı kavramlar kendine özgüdür.
Nesneleri ya da davranışları başka şeylerin yerine de kullanabilir. Bir
şeyi başka bir şeyle sembolleştirebilir. Bunu şöyle bir
örnekle açıklarsak; günümüzde cep
telefonları yetişkinler tarafından çok sık kullanılmaktadır.
Bunu gözlemleyen çocuğunuz sizin davranışınızı taklit ederek herhangi bir oyuncağını telefon gibi kullanabilir. Oyunlarında da sembolik düşünceden faydalanırlar.

Bir nesnenin başka biri tarafından farklı algılanabileceğini tahmin
edemez. Ben merkezcidir. Kullandığı semboller kesin kavram ve kurallar
olarak değerlendirilmemektedir. Bu dönemde olan çocuğunuz
başka bir çocuğun ya da yetişkinin görüşüne
önem vermez. Mantıksal düşünme henüz gelişmemiştir.
Nesnelerin görünümleri çocuğunuz üzerinde
etkilidir ve değişme gösterebileceğini kabul etmez.

Dil gelişimi ile konuşmaya başlayan çocuğunuz kendine
özgü kavramlar oluşturarak konuşur. Onun sorularına bıkmadan
usanmadan cevap verebilmeniz önemlidir. Kısacası çocuğunuz
kendi benliğini kavramaya başlamıştır. Bağımsız davranır. Sahip olduğu
nesneleri tanır ve var olanları da sahiplenir. "Bu benim" bu yaş
dönemi çocukların çok sık kullandığı bir
cümledir. Özellikle 2–25
yaş dönemi çocuğu engellenmekten hoşlanmaz.
Çocukların kendini göstermeye ve kabul ettirmeye
yöneldiği zor bir dönemdir.

3 yaşına kadar bu dönem çocuğunuz kendi başına oynar. Bu yaştan sonra
grup oyunlarına ilgisi artar ve kendi yaşıtları ile oynamaya başlar.
Bazen oyuncaklarını paylaşmakta güçlük yaşayabilir.
Kurallara uymazsa oyundan atılabileceğini öğrenir. Sembolik oyun
süreci devam eder. Bebeğiyle konuşur
kitap okur gibi sayfaları çevirir. Basit resimler ve boyamalar
yapabilir. Şarkılar ve tekerlemeler öğrenmeye başlar. Ayakkabısını
ayağına giyip çıkarabilir düğmelerini ilikleyebilir.

2–4 yaş arası çocukların sosyal gelişimleri

Erikson'a göre 15–3 yaş arası da özerklik evresidir. Çocuğunuz bağımlılıktan uzaklaşıp kendini fark etmeye başlar. Bağımsız olmaya ve bazı şeyleri tek başına keşfetmeye çalışır. Nesneleri eliyle tutar kelimeleri kullanarak kendi isteklerini dile getirebilir. Eğer aşırı koruyucu olur ya da sürekli cezalandırırsanız
çocuğunuz bağımsızlığını kazanamaz. Bu yaş döneminde
çocuğunuz kendini kanıtlamak için uğraşır. Yapması
istenen şeylere "hayır" yanıtını verir. Bu dönem çocukları
ile çok fazla inatlaşmamakla birlikte her isteklerini de yerine
getirmemek gerekir. Bu yaş dönemi çocukları artık
bebeklikteki pasif durumundan sıyrılıp aktif döneme geçer. Sosyal ilişkiler sonucunda da işbirliği yapmayı otorite ile ilişki kurmayı taklit etmeyi ve utanmayı öğrenir.

Çocuğunuz bu dönemde tuvalet konusunda eğitilmelidir. Bu
dönemde çocuğunuzun ilgisi dışkılama bölgesindedir.
Ona tuvalet eğitimi verirken onu azarlamanız ve zorlamanız onun sosyal ilişkilerinde de inatçı olmasına ve özgüvenini yitirmesine sebep olabilir. Şöyle ki
çocuğunuz bağımsızlık kazanmaya başlamakla birlikte dışkı tutma
ve bırakma davranışlarını yoğun bir şekilde kullanır ama bu konuda
onunla inatlaşır ve onu zorlarsanız bağımsız olma ve kendine güvenme çabalarını elinden almış olursunuz.

İki yaş çocuğu
ailesi dışındaki kişilerle bir arada olabilmek için onların da
kuralları olabildiğini ve onlarla nasıl beraber olabileceğini
öğrenir. Bazı anneler
çocuklarının huysuzluklarından şikayet ederek çocuklarını
sosyal ortamlardan uzak tutmaya çalışırlar. Tam tersine
çocuğunuzun sosyal ortamlarda nasıl davranılabileceğini
öğrenebilmesi için bu tür ortamlarda bulunmasını
sağlamalısınız.

Çocuğunuz bu yaşlarda
kendi yaşıtları ile birlikte olmaya çalışır ve yetişkinlerden
uzaklaşmak ister. Bir yandan da büyüklerin ilgisini ve
dikkatini çekmek için uğraşır.

3 yaşından itibaren çocuk giderek sosyal çevreye uyum
sağlamaya ve kurallara uymaya başlar. Grup oyunları oynamaya ve
arkadaşları ile vakit geçirmeye başlar. Cinsel farklılıkları
öğrenir. Nasıl dünyaya geldiğini öğrenmek ister. Cevap
vermemek ya da yanlış bilgiler vermek çocuğun güven
duygusunu zedeler.